Pierwszy spacer dzieciątka Jezus....La paradura del niño..

Prawie we wszystkich domach wenezuelskich  na Boże Narodzenie robi się szopki, jest to niewątpliwie bardziej swojskie niż strojenie choinki, chociaż choinka jest   też już wszechobecna, nie zastepuje jednak tradycyjnej szopki. W Andach zwyczaj szopkowy jest bardzo zakorzeniony,   górskie tereny są najbardziej religijnym regionem Wenezueli.  Szopka często zajmuje cały pokój  i nie można jej schować do pudła póki nie zrobi się " paradurę del niño",  jest to podniesienie dzieciątka Jezus ze żlóbka, takie symboliczne uznanie, że już jest na tyle dużym, że można oprowadzić go po domu, przedstawić rodzinie i sąsiadom i wyrazić radość z jego podrośnięcia. Tę ceremonię należy zrobić przed 2 lutym, ale bardzo często zdarza się, że nie zdąży się z tym terminem i paradurę robi się jeszcze do poczatków marca.  Zaprasza się na tę uroczystość rodzinę i sąsiadów,  zamawia  muzyków i śpiewaków,  wykonują oni specjalne na tę okazję napisane  pieśni. Rodzina celebrująca ofiarowuje zaproszonym poczęstunek, obowiązkowo ciasto biszkoptowe i słodkie wino zwane rodzynkowym, ale często także podaje się ciepłe dania. 

            Na paradurę zostaliśmy zaproszeni w zeszłą niedzielę do domu rodziny La Cruz mieszkającej w naszej wsi, i składającej się ze słynnych na calą Wenezuelę artystów ludowych. Głową rodziny jest mama Alcira , która miała 6 dzieci, trzy córki i trzech synów, wszystkie córki urodziły się nieme, synowie nie, widać pojawiła się jakaś przypadłość genetyczna   związana  z kobietami. Synowie pożenili się i opuścili dom rodzinny  , nieme córki , Elodia, Elda i Edicta, pozostały z mamą w starym domu zrobionym z ziemi i gliny, tylko Elda miała dwoje dzieci, Antoniettę i Eladia. Antonietta wyszła za mąż i mieszka w sąsiedztwie, Eladio poświęcił się  babci, mamie i ciotkom. Przeżyły dzięki tworczości ludowej, rzeżbie w drewnie i robieniu obrazków z gliny. Eladio też odziedziczył talent i rzeżbi świątki.  Trzy siostry znane są jako Las Muditas ( muda znaczy niema, mudita..zdrobnienie od  muda, trudno jest znależć odpowiadające temu słowu określenie w jezyku polskim). Poł roku temu zmarła mama Eladia , Elda, w wieku 76 lat, chorowala na raka nerek. Pozostały...  Mamita Alcira (100 letnia), 80 letnia Elodia i najmłodsza Edicta. Tradycją w Andach jest to że oprócz następujacej po pogrzebie nowenny, zaprasza sie bliskich  co miesiąc  na modlitwy  za duszę zmarłej  i to przez caly rok, a modlenie się po upływie 6 i 12 miesięcy  jest  specjalne,  trwa od 12 w poludnie do 24 w nocy i  na tę okazję robi sie symboliczny grób , odprawia mszę i ofiarowuje poczęstunek dla uczestniczących.    W zeszłą niedzielę   Eladio zaprosił nas na modlitwę za matkę,  upłyneło bowiem 6 miesięcy od jej śmierci i na paradurę del niño.

                    

               Casi en todas las casas venezolanas para La Navidad se hacen los pesebres, esta costumbre es mas típica que la puesta del arbolito, sin embargo el arbolito  se hizo presente  en los hogares,  sin desplazar a los nacimientos. En los Andes  poner el pesebre es una costumbre muy arraigada, en  las montañas venezolanas  se celebran  fiestas  religiosas con mas ahínco que en otros sitios del pais. El pesebre muy frecuentemente ocupa toda la sala, y no se puede guardarlo sin que antes se realice" la paradura del niño". Con esto se reconoce que el niño creció lo suficiente como   para ser presentado a la familia y los amigos, para pasearlo por la casa y la vecindad y para festejar este acontecimiento. Esta ceremonia debe realizarse antes de 2 de febrero, muchas veces sin embargo ocurre  hasta comienzos de marzo. Se invita a la familia y la vecindad, se canta acompañados de   guitarra,  cuatro y el violin, son las canciones especiales para esta ocasión, se ofrece comida, biscochuelos y vino dulce de pasita.

  Fuimos invitados para participar en la paradura del niño por la familia de La Cruz que vive en nuestro pueblo,   es una familia de los artistas populares muy famosos en toda Venezuela. La mayor de ellos es mama Alcira,   tuvo 6 hijos, tres hembras y tres varones, las hembras nacieron mudas, los varones no, resultó ser una deficiencia transmitida geneticamente solo al sexo femenino. Los hijos se casaron y abandonaron el hogar, las hijas, Elodia, Elda y Edicta, quedaron con su mamá en la casa vieja de bahareque y tapias. Solo Elda tuvo hijos, fueron dos, Antonietta y Eladio. Antonietta se casó y vive en la vecindad, Eladio quedó cuidando a su abuela, a mamá y a dos tias. Las mujeres ganaban  la vida haciendo tallas y cuadros de barro. Eladio heredó el talento artístico y talla los santos de madera. Las tres hermanas son conocidas como Las Muditas. Elda ,de 76 años, la mama de Eladio, murió hace medio año, tuvo cancer de riñon. Quedó mamita Alcira de 100 años, Elodia de 80, y la menor Edicta. Es una tradición en Los Andes, que además de novenario ,  se celebran rezos cada mes durante un año por el alma del muerto.  Los rezos a los 6 y 12 meses son muy especiales, duran desde 12 de mediodía hasta 12 de medianoche, para esta ocasión se realiza una tumba simbólica en la casa , se oficia la misa y brinda la comida a los participantes .

 El domingo pasado Eladio nos invitó para tomar parte de los rezos por Elda, ya que se cumplieron los 6 meses de su muerte y también para festejar la Paradura del Niño de su casa.

Eladio jest mistrzem w robieniu szopki, jest tu wszystko i światlo, i zdródełka wodne i rzeczki wypływające z gór....
 Eladio es el maestro de los pesebres,  aqui hay de todo, las luces, los manantiales, los rios saliendo de la montaña.

A to właśnie najstarsza z sióstr, La Mudita Elodia.
La mayor de las hermanas, La Mudita Elodia.

Kiedy zjawiłam się z aparatem fotograficznym zleciała sie cała gromadka dzieci i bez mego nalegania zapozowały mi do zdjęcia.
Cuando agarré la cámara  aparecieron los niños y sin pedirles posaron para la foto.

A tego Jezuska trzeba bedzie postawić na nogi i oprowadzić po domu i obejściu.
Y a este Niño Jesus habrá que pararlo y darle un paseo por la casa y por la vecindad.

Ale najpierw odbyły sie wspominki związane z Eldą , modły za jej duszę, wszystko  przy jej symbolicznym grobie.

Pero antes se ha recordado a Elda , al lado de su símbolica tumba los invitados rezaron por su alma...

Eladio zrobił kolaż ze zdjęć i tymi  słowami opisał swoja mamę. " Kobieta dzielna i walcząca o życie, poświęciła się ognisku domowemu,  rzeżbie i rodzinie..." i dalej
"Już Mamo  nie będzie Cię z nami, ponieważ tak chciał Bóg, aleTwój duch zawsze będzie nam towarzyszył i doda nam sił w  trudnych momentach.
Kochana Nasza! byłaś przykładem jako córka, jako sąsiadka, jako przyjaciółka, ale przede wszystkim byłaś wspaniałą mamą,  i dlatego to co posiałaś pozostanie na zawsze w nas i w naszych sercach, pozostaniesz w nas, bo stworzyłaś wspaniałą rodzinę.
Mamo, to nie jest pożegnanie to jest .... do zobaczenia...
Pobłogosław nas Mamo i niech sie dzieje wola Pana!"
Eladio, hizo un collage de fotos y en el dedicó unas  palabras dirigidas a su mamá...

Zjawili się muzycy by uświetnić  modlitwy za duszę zmarłej.

Han llegado los músicos para tocar en la misa por Elda.

Znajomy ksiądz odprawil mszę..
Un padre amigo ofició la misa.

w której nawet kotek uczestniczył.
en la cual participó también el gatico.

Po mszy muzycy przeszli do pokoju z szopką. Zostali poczestowani trunkami i zaczęła się paradura. Después de la misa los músicos pasaron a la sala con pesebre. Les han brindado  las bebidas y comenzó la paradura.

 Muzyka i śpiew, zapanował nastrój radości .."bo dzieciątko Jezus wstanie ze żłóbka".
 La música y el canto,   se alegran los presentes,  al Niño Jezus  "pararan" del pesebre.

Wyznaczono chrzestych Jezuska, mamą chrzestną została La Mudita Edicta. 

Han elegido a los padrinos , la  madrina será La Mudita Edicta.

zabrzmiała muzyka

Suena la música

Świeczki w rękach
 Las velas en las manos

 i mały Jezusek wyszedł na pierwszy spacer
  y el pequeño Jesus salió por primera vez a pasear

po obejściu, po sąsiadach
por la casa, en la vecindad

cieszą się zgromadzeni goście...
se alegran los presentes...

a  muzykanci przygrywaja
Los músicos siguen tocando

Po spacerze dzieciątko wrócilo do Marii i Józefa.
 Después del recorrido el Niño Jesus regresó con María y San José.

 Zaczął się poczęstunek.
 La casa brinda la comida

wino rodzynkowe i ciasto biszkoptowe

  vino dulce de pasitas y biscochuelo

a potem pogaduszki
 y después una tertulia

 Eladio dwoił się i troił, dogadzał jak mógł..
  Eladio derrocha la hospitalidad

Co poniektórzy tak celebrowali.
Algunos festejaron es esta forma..

Zadowolony Eladio...
Eladio contento

pokazał mi  ostatnie swoje rzeżbienie, ktore jednak nie ma czasu skończyc.  100letnia babcia Alcira wymaga ciągłej opieki. 
me enseño sus ultimas tallas, no puede terminarlas porque  abuela Alcira de 100 años necesita cuido constante.

A to słynne, naiwne, gliniane obrazki  Edikty.
Estos son los famosos cuadros ingenuos, de barro, de Edicta.

Mamita Alcira towarzyszyła uroczystościom patrząc  ze zdjęcia... teraz ma 100 lat więc odpoczywala w swoim pokoju a Eladio caly czas do niej zaglądał.
Mamita Alcira estaba viendo la paradura desde la foto, tiene 100años asi que estaba descansando en su cuarto bajo la mirada de Eladio.

I ja tam byłam, miód i wino piłam...
Saludos...